In gesprek met NAAZ

Naaz Mohammed, geboren op 8 juni 1998 in Gorinchem en opgegroeid in Rotterdam-Zuid, is een Nederlands-Koerdische singer-songwriter. Haar ouders vluchtten tijdens de Golfoorlog uit Koerdistan naar Nederland. In 2017 brak Naaz door met de single Words, gevolgd door haar debuut-EP Bits of Naaz in 2018. Deze leverde haar twee Edison Awards op. Haar stijl werd omschreven als “quirkpop”: minimalistische pop met natuurlijke geluiden en Arabische invloeden.

Zij treedt op tijdens Together Festival op zaterdag 14 juni op De Hoorneboeg, met muziek die je raakt, kunst die je aan het denken zet – of juist even alles laat vergeten, openhartige gesprekken en workshops waarin jij jezelf helemaal kwijt kunt.

Bij Together Festival gaat het er vooral om dat mensen zichzelf durven te zijn. Hoe herken jij jezelf in dit verhaal?

“Ik ben vorig jaar gediagnostiseerd met autisme, toen was ik 25. Heel lang wilde ik dat voor mezelf houden, maar daarna voelde ik dat ik het wilde delen met de wereld. Dat voelde bevrijdend, om te weten dat mijn brein anders werkt en mijn leven daarop in te richten. Om rust en genot te vinden. Dus hoe cool zou ’t zijn als een artiest een Coming Aut (zo wordt het ook wel genoemd) zou hebben? Mensen hebben een vooroordeel, maar ik kan laten zien dat je ook een leven met prikkels kunt hebben en een manier kan vinden om het toch fijn te maken. Nu ik dit weet kan ik aardiger zijn voor mezelf en vergelijk ik me niet meer met anderen.”

Heb je dit ook verwerkt in je muziek?

“Ja toen ik het net gehoord had waren mijn eerste liedjes best wel vrij, blij en speels omdat ik die versie nu mocht en kon zijn. Dat heeft niks met leeftijd te maken maar met persoonlijkheid en interesses. Bijvoorbeeld Sirens! schreef ik in de periode van mijn diagnose en als ik nu teruglees: ‘Hide everything like your life depends on it’, dan zie ik dat het al zat te borrelen. Het is ergens bevrijdend en grappig dat ik bepaalde sociale dingen niet snap, dan denk ik gewoon, o ja, autisme.”

Je hebt letterlijk vrijheid terug moeten claimen in je leven, komende vanuit een gevlucht gezin uit Koerdistan. Hoe klinkt vrijheid voor jou in je muziek?

“Het is interessant dat je dat zegt. Ik denk daar steeds meer over na. Toen ik de vrijheid echt aan t reclaimen of creëren was, had mijn muziek heel veel Oosterse klanken in zich en een bepaald soort stoerheid, een soort vuur. Nu ik al een tijdje voor mijn gevoel bevrijd ben, merk ik dat ik wat speelsere muziek maak en dat ik me daarin eigenlijk juist minder vrij voel. Het is luchtiger. Maar de vrijheid in muziek zit hem in het meer virtuose van de muziek, die ik maak waarin ik ook mijn eigen cultuur verwerk. Ik conformeer niet naar de muziekindustrie. Ik doe echt mijn eigen ding. Ik ben ook geen artiest die main stream muziek zou kunnen maken. Mijn thema’s zijn ook te individualistisch.”

Wat is daarin voor jou dan het meest bevredigend? Wat is echt fijn om terug te krijgen van je fans?

“Vooral als mensen zich gehoord voelen door de muziek. Dat geeft hen wat, maar ook mij. Als jij je gehoord voelt door de muziek betekent dat, dat mijn ervaring niet uniek is en ik niet allen sta in wat ik heb ervaren. Je luistert naar muziek om gehoord te worden. Ookal is de tekst simpel, dan geeft mij dat het gehoor dat ik even gelukkig kan zijn, als een liedje wel een hele diepe tekst heeft dan geeft mij dat het gehoor dat er andere mensen zijn die dit ook voelen. Luchtige muziek mag er zijn en het mag zo diep gaan als het moet gaan. We hebben allemaal een andere pijngrens en bij de een komt een tekst veel dieper aan dan bij de ander.”

Wat is jouw belangrijkste boodschap aan jongeren die zich anders voelen, of onzeker?

“Ik zou willen zeggen dat de wereld zoveel groter is dan de mensen die je kent, dat er mensen zijn die zich net zo voelen als jij en dat je alsjeblieft door moeten blijven ontdekken totdat je hen vindt en zij jou vinden. Want het leven ervaren samen met like minded people is pure magie, maar daarvoor moet je eerst jezelf vinden en daar heb je tijd voor nodig.”

Wat zijn jouw manieren om jezelf echt te vinden?
“In de natuur zijn, dat doet heel veel met mij. Lezen doet ook veel met mij. Dan kun je tijdreizen en een ander mens worden tijdelijk. En schrijven ook. Voor mezelf, liedjes, poëzie, elke vorm.”

Hoe zie jij de komende jaren, kies jij heel bewust of ge je mee met de flow?
“Meestal ga ik mee met de flow, maar nu ben ik wel meer bewust aan het nadenken. De commerciële kant of de kunstzinnige kant. Ik vertel graag verhalen. Muziek is voor mij gesprek, een manier om onderwerpen aan te kaarten. Dus ik wil een artiest blijven die belangrijke onderwerpen naar boven haalt en dapper is.”

Zie je dat dan interactief? Ben je toegankelijk?
“Ja ik doe dat sowieso, voor mij is dat de essentie van muzikant zijn. Niet om voor duizenden mensen te staan, maar echt impact te kunnen maken. Ik krijg vaak emails van mensen en probeer vaak te reageren. Ik ben niet van afstandelijkheid. Bij Together Festival ga ik ook vertellen op het podium en achteraf ook even het publiek in en praten met mensen, dat doe ik meestal.”

Hoe voel jij je verbonden met De Hoorneboeg?
“Hier komt alles voor me samen: de natuur, muziek en mensen die écht willen luisteren, dus meer heb je niet nodig. En zelfs de vogels doen mee, merkte ik vorige keer toen ik er was voor het Rooted Festival. Dat is echt heel bijzonder.”

Hoe ga jij om me de verschillende verwachtingspatronen vanuit de verschillende culturen waarin je opgroeit?
“Dat is lastig, dat is het leven van de diaspora, ik heb daar vroeger veel moeite mee gehad, nu minder omdat ik het huis uit ben. Maar het is moeilijk want er zijn verwachtingen en de ene gaat heel erg naar links en de andere naar rechts. Naar je roots en daar waar je opgroeit. Er is ook veel oordeel waar je voor kiest. Maar je kunt ook kiezen en gewoon zijn. Dat vind ik zelf de harde kern van de diaspora. En dat ben ik ook, ik wil niet kiezen. Ik ben gewoon mens van de wereld. Mijn leven gecureerd op mijn normen en waarden die ik echt uit mezelf haal. Blijf trouw aan je onderbuikgevoel. Dat is je instinct. Van kinds af aan zeg ik altijd: of je hebt een wondje in je mond en daar wordt elke dag citroen overheen gegooid en ik voel hem elke dag en hij heelt niet. Of ik heb een keiharde stekende buik en ik moet hem laten hechten en ik heb een paar weken heel veel pijn, maar daarna wordt het een litteken. So what do you want? En dan dat volgen en daar trouw aan blijven.”

Je hebt het vaak over Azadi, vrijheid, heeft dat ook hiermee te maken?
“Ik ben vrouw en een vrouw van kleur en ik heb in de situatie gezeten dat mijn ouders erachter kwamen dat ik een relatie had, en ze me lieten trouwen toen ik 21 jaar was, op de traditionele islamitische manier. Dat was niet geheel vrijwillig. Dus ik ben daar wel in gevallen. En had ik dus die kleine ‘wond op mijn tong’, maar koos ik ervoor hem te verlaten en mijn familie teleur te stellen en kreeg ik ‘de steek in mijn buik’. Maar die is nu geheeld en leef ik het leven dat ik wil, anders had ik nog steeds met het wondje rondgelopen. Het was zwaar, maar het moest wel.”

Wil jij Naaz live zien optreden?

Dat kan op de volgende data:
> Zaterdag 14 juni tijdens Together Festival, ticket: €24,95 (van 13:00 tot 20:00 uur)
> Donderdag 14 augustus geeft Naaz een zomerconcert als onderdeel van de Hartverwarmers, muzikale concerten (van 20:00 tot 21:30 uur), ticket: €27,50

Ben jij erbij op Together Festival?

Redactie: Monique Jansse
Foto’s: Jetske Amijs (header) & Eva Portis